De wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties (DBA) werd in 2016 geïntroduceerd om schijnzelfstandigheid te bestrijden en meer duidelijkheid te bieden over de arbeidsrelatie tussen opdrachtgevers en opdrachtnemers. Hoewel de wet al enkele jaren van kracht is, heeft de Belastingdienst de handhaving ervan tot 2025 uitgesteld. Met de aanstaande handhaving per 1 januari 2025 staan zowel opdrachtgevers als opdrachtnemers voor nieuwe uitdagingen.
Achtergrond van de wet DBA
De wet DBA werd ingevoerd als vervanging van de Verklaring Arbeidsrelatie (VAR), die voorheen door zelfstandigen gebruikt werd om hun status aan te tonen. Het doel van de wet DBA is om schijnzelfstandigheid tegen te gaan. Schijnzelfstandigheid treedt op wanneer een opdrachtnemer als zelfstandig ondernemer wordt ingehuurd, terwijl er in feite sprake is van een dienstbetrekking. Dit kan leiden tot belastingontwijking en ontduiking van werknemersrechten.
Ondanks de invoering van de wet in 2016 besloot de Belastingdienst om de handhaving ervan uit te stellen vanwege onzekerheden en onduidelijkheden in de praktijk. Dit gaf zowel de Belastingdienst als ondernemers de tijd om zich aan te passen aan de nieuwe regels.
Definitie en toetsingscriteria van schijnzelfstandigheid
Schijnzelfstandigheid betekent dat iemand als zelfstandig ondernemer (zzp’er) werkt, terwijl er in werkelijkheid sprake is van een dienstbetrekking. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren als een zzp’er dezelfde werkzaamheden verricht als een werknemer in loondienst, maar zonder de bijbehorende arbeidsrechten en sociale zekerheden.
De Belastingdienst hanteert verschillende criteria om schijnzelfstandigheid te toetsen, waaronder:
- Gezagsverhouding: Is er sprake van een hiërarchische verhouding waarin de opdrachtgever bepaalt hoe de werkzaamheden moeten worden uitgevoerd?
- Inbedding in de organisatie: Zijn de werkzaamheden van de opdrachtnemer een integraal onderdeel van de bedrijfsvoering van de opdrachtgever?
- Ondernemerschap: Voert de opdrachtnemer meerdere opdrachten uit voor verschillende opdrachtgevers en loopt hij of zij ondernemersrisico?
Meer informatie over deze toetsingscriteria en hoe ze worden toegepast kan worden gevonden via de Webmodule Beoordeling Arbeidsrelatie van de Kamer van Koophandel.
Modelovereenkomsten
Om ondernemers te helpen bij het voldoen aan de wet DBA heeft de Belastingdienst modelovereenkomsten opgesteld. Deze overeenkomsten kunnen door opdrachtgevers en opdrachtnemers worden gebruikt om hun arbeidsrelatie vast te leggen en zo te voorkomen dat er sprake is van schijnzelfstandigheid. De verschillende modelovereenkomsten zijn hier te vinden op de website van de Belastingdienst.
Handhaving per 1 januari 2025
Vanaf 1 januari 2025 zal de Belastingdienst de wet DBA daadwerkelijk gaan handhaven. Dit betekent dat er strenger gecontroleerd zal worden op de arbeidsrelaties tussen opdrachtgevers en opdrachtnemers. Bij overtredingen kunnen zowel de opdrachtgever als de opdrachtnemer te maken krijgen met naheffingen en boetes.
Uitdagingen voor ondernemers
De handhaving van de wet DBA brengt verschillende uitdagingen met zich mee voor ondernemers:
- Inzicht en kennis: Ondernemers moeten goed op de hoogte zijn van de regels en criteria om schijnzelfstandigheid te voorkomen.
- Administratieve last: Het gebruik van modelovereenkomsten en het correct vastleggen van arbeidsrelaties kan een administratieve last vormen.
- Continuïteit van opdrachten: Het strenger controleren op schijnzelfstandigheid kan invloed hebben op de continuïteit van opdrachten, vooral voor zelfstandigen die voornamelijk voor één opdrachtgever werken.
Zo kunnen wij u helpen
Met de aanstaande handhaving van de wet DBA per 1 januari 2025 is het voor zowel opdrachtgevers als opdrachtnemers essentieel om zich goed voor te bereiden.
Wij helpen u graag verder met het voorkomen van schijnzelfstandigheid en het opstellen van een modelovereenkomst die past bij uw opdracht en gemaakte afspraken.
Door u tijdig en goed te informeren kunt u zich aanpassen aan de nieuwe situatie en onnodige risico’s vermijden.
Neem vrijblijvend contact met ons op voor meer informatie.